Οι τρεις Ιεράρχες, οι προστάτες των γραμμάτων

Η γιορτή των Τριών Ιεραρχών είναι γιορτή των δασκάλων και των μαθητών, των σχολείων και των γραμμάτων, των βιβλίων και της μάθησης. Οι τρεις Ιεράρχες (Μέγας Βασίλειος, Γρηγόριος ο Θεολόγος, Ιωάννης ο Χρυσόστομος που γιορτάζουμε στις 30 Ιανουαρίου) είναι οι προστάτες των γραμμάτων και κατ’ επέκταση των  δασκάλων και των μαθητών/τριών.  Είναι οι πρωτοπόροι μιας νέας εποχής που στηρίζεται στην κατάκτηση της γνώσης και στην καλλιέργεια της σκέψης.Τι κι αν πέρασαν τόσα χρόνια από τότε που έζησαν: Το παράδειγμά τους είναι πάντα νέο, πάντα φωτεινό για να μας δείχνει το δρόμο. Η προσφορά των τριών Ιεραρχών στην ανθρωπότητα είναι μοναδική. Θεμελίωσαν την Ορθοδοξία, γι΄ αυτό και τους λέμε Πατέρες. Μορφώθηκαν ελληνικά και δίδαξαν ελληνικά. Οι μεγάλοι σοφοί της εποχής μας αντλούν από την ανεξάντλητη σοφία τους. Είχαν χαρίσματα και πήραν φροντισμένη αγωγή απ΄ τα σπίτια τους και κυρίως από τις μητέρες τους, την Εμμέλεια, τη Νόνα και την Ανθούσα .Όμως με τη δική τους επιμέλεια, τον κόπο και την προσπάθεια έγιναν μεγάλοι. Αγωνίστηκαν ασταμάτητα, προσευχήθηκαν αδιάκοπα και ασκήθηκαν στον αγώνα της αρετής. Έτσι έγιναν οι πρωταθλητές της ευσέβειας, της αρετής, της αγιότητας αλλά και των γραμμάτων και της σοφίας.

Η μόρφωση είναι η δύναμη που νικά την πνευματική φτώχεια, την σκλαβιά και την οπισθοδρόμηση.

Χρόνια πολλά στους μαθητές, φοιτητές και εκπαιδευτικούς.

Απολυτίκιο των Τριών Ιεραρχών

Τους τρεις μεγίστους φωστήρας της τρισηλίου Θεότητος

τους την οικουμένην ακτίσι δογμάτων θείων πυρσεύσαντας

τους μελιρρύτους ποταμούς της σοφίας,

τους την κτήσιν πάσαν θεογνωσίας νάμασι καταρδεύσαντας.

Βασίλειον τον μέγαν και τον Θεολόγον Γρηγόριον,

συν τω κλεινώ Ιωάννη τω την γλώτταν χρυσορρήμονι.

Πάντες οι των λόγων αυτών ερασταί,

συνελθόντες ύμνοις τιμήσωμεν,

αυτοί γαρ τη Τριάδι, υπέρ ημών αεί πρεσβεύουσον.

Γιατί τους γιορτάζουμε μαζί;

Καθένας βέβαια έχει τη δική του γιορτή, αλλά και τους τρεις μαζί τους γιορτάζουμε σήμερα 30 Ιανουαρίου.

1. A. Η εορτή των Τριών Ιεραρχών θεσπίστηκε τον 11ο αι. μ.Χ. για να κοπάσει η διαμάχη ανάμεσα στους χριστιανούς που υποστήριζαν έναν από τους τρεις κι είχαν χωριστεί στους «Βασιλίτες», στους «Γρηγορίτες» και στους «Ιωαννίτες» .Ορίστηκε να τους εορτάζουμε και τους τρεις, στις 30 Ιανουαρίου, μια που τον Ιανουάριο έχουμε: 1η Ιανουαρίου την εορτή του Μεγάλου Βασιλείου, 25η Ιανουαρίου την εορτή του Αγίου Γρηγορίου του Θεολόγου και 27η Ιανουαρίου την ανακομιδή των λειψάνων του Αγίου Ιωάννου του Χρυσοστόμου, 438 μ.Χ
2. B. Γιατί έχουν πολλά κοινά γνωρίσματα: Ζούσαν απλή ζωή χωρίς πολυτέλειες. Αφιέρωσαν τη ζωή τους στους φτωχούς συνανθρώπους τους και στους δυστυχισμένους. ήταν και οι τρεις σοφοί. Αγάπησαν τα γράμματα και τον πολιτισμό των αρχαίων Ελλήνων. Έγιναν μεγάλοι δάσκαλοι αλλά και σπουδαίοι ρήτορες. Για τη σοφία τους και την καλοσύνη τους, ο λαός τους εκτιμούσε και τους αγαπούσε.

Ποιοι ήταν οι τρεις Ιεράρχες που γιορτάζουν σήμερα;

Μέγας Βασίλειος

Έγραψε πολλά βιβλία. Ίδρυσε τη Βασιλειάδα – σχεδόν μία ολόκληρη πόλη – με νοσοκομείο, πτωχοκομείο, γηροκομείο, λεπροκομείο, σχολείο, ξενώνα κλπ. Γι αυτά όλα ονομάστηκε Μέγας. Ο Μέγας Βασίλειος γεννήθηκε στη Νεοκαισάρεια του Πόντου το 330 μ.Χ.. Μεγάλωσε και ανατράφηκε μέσα σε χριστιανικό περιβάλλον, κάτω από τη φροντίδα της μητέρας του, Εμμέλειας. Όταν οι περίφημες σχολές της Καισάρειας δεν είχαν τι να του προσφέρουν τίποτα περισσότερο, ο Βασίλειος έφτασε στην ξακουστή Αθήνα. Τόση ήταν η φιλομάθειά του, που σπούδασε ιατρική, ρητορική, αστρονομία, γεωμετρία, θεολογία. Περισσότερο όμως προόδευσε στην αρετή και τη χριστιανική ζωή. Έτσι αρνήθηκε τη δόξα των ανθρώπων και τη φήμη του σοφού κι αφιερώθηκε στον Θεό. Έγινε ο γνωστός αρχιεπίσκοπος Καισαρείας, που έμεινε στην ιστορία ως Μέγας και ως Επίσκοπος της αγάπης, με τη γνωστή Βασιλειάδα. Στο έργο αυτό της φιλανθρωπίας αφιέρωσε όλα του τα πλούτη και όλη του τη ζωή, μέχρι την κοίμησή του το 350. Είπε:

• Όλα τα αγαθά είναι δοσμένα από το Θεό. Αυτός τα δίνει, αυτός τα παίρνει.
• Το ψωμί που εσύ κρύβεις ανήκει στον πεινασμένο.
• Τα ρούχα που φυλάεις ανήκουν σε αυτούς που δεν έχουν.
• Τα παπούτσια που μένουν αχρησιμοποίητα ανήκουν στους ξυπόλητους.
• Τα χρήματα που κρατείς κρυμμένα ανήκουν σε εκείνον που έχει ανάγκη.
• Ώστε λοιπόν αδικείς όλους αυτούς που μπορούσες να βοηθήσεις και δεν το κάνεις.

Γρηγόριος ο θεολόγος

Είχε ευαίσθητη ψυχή. Έγραψε πολλά ποιήματα. Τον ονόμασαν Θεολόγο, γιατί τα κηρύγματα και τα γραπτά του στερέωσαν την ορθόδοξη πίστη. Ένας και μόνο άνθρωπος με θεϊκή φωτιά στην καρδιά μπορεί να διορθώσει ολόκληρη πόλη. Ο Γρηγόριος ο Θεολόγος ήταν φίλος και συσπουδαστής του Βασιλείου, συνομήλικός του. Σπούδασε κι έγινε κάτοχος όλης της γνωστής σοφίας. Γρήγορα όμως τ΄ άφησε όλα και αφοσιώθηκε στον Χριστό. Ως επίσκοπος της Ναζιανζού και ως Πατριάρχης Κωνσταντινουπόλεως πολέμησε με ευγλωττία και γενναιότητα όλες τις αιρέσεις και κράτησε την πίστη μας ανόθευτη. Για την προσφορά του στην ορθοδοξία ονομάστηκε Θεολόγος» και είναι ο δεύτερος που παίρνει αυτόν τον «τίτλο» μετά τον ευαγγελιστή Ιωάννη. Λιγότερο γνωστό, αλλά αξιόλογο, είναι το ποιητικό του έργο, που σήμερα πολλοί το μελετούν και το θαυμάζουν. Είπε:

• Ή να διδάσκεις με το παράδειγμα ή να μη διδάσκεις καθόλου.
• Να μιμείσαι το έργο της σοφής μέλισσας που με σοφία τρυγά από κάθε άνθος μόνο ότι είναι χρήσιμο.
• Στολίστε τις ψυχές των παιδιών με την κατάλληλη μόρφωση και όλα τα άλλα θα ακολουθήσουν.

Ιωάννης ο Χρυσόστομος

Το κήρυγμά του ήταν κάτι το εξαιρετικό. Όταν κήρυττε ήταν σαν να έτρεχε χρυσάφι από το στόμα του. Μοίραζε φαγητό σε 7.000 φτωχούς κάθε μέρα. Ο Ιωάννης ο Χρυσόστομος γεννήθηκε λίγο αργότερα, γύρω στο 350, στην Αντιόχεια της Συρίας. Ο ξακουστός δάσκαλος Λιβάνιος τον προόριζε για διάδοχό του στην Αντιόχεια. Μα ο Ιωάννης προτίμησε να αφιερωθεί στον Θεό. Με φλογερά και δυνατά κηρύγματα έσπειρε το λόγο του Θεού σε πολλά μέρη αλλά και στην Κωνσταντινούπολη ως Πατριάρχης. Σε κάθε ομιλία του μαζευόταν πλήθος πολύ., Χάρη στην ευγλωττία του πήρε το όνομα Χρυσόστομος. Όμως οι εχθροί της αλήθειας, μεταξύ των οποίων και η αυτοκράτειρα, την οποία έλεγχε για τις αδικίες της, τον έστειλαν στην εξορία τρεις φορές. Την Τρίτη φορά πέθανε από τις κακουχίες, δοξολογώντας τον Θεό. Είπε:

• Μια και σου ξεφύγει ένας λόγος δεν μπορείς να τον πάρεις πίσω.
• Πλούσιος δεν είναι εκείνος που έχει αλλά εκείνος που δεν έχει ανάγκη από τίποτε.
• Ας μην ντρεπόμαστε για τη χειρωνακτική εργασία ούτε να τη θεωρούμε ντροπή. Ντροπή είναι η τεμπελιά.

από τη δ/νση του Σχολείου